Tarihte bugün: İlk Osmanlı matbaası açıldı

GÜNÜN OLAYI

İlk Osmanlı Matbaası Açıldı (1727)

İbrahim Müteferrika Macaristan’daki öğrenimi sırasında matbaa konusunda bilgi sahibi olmuştu. Osmanlı ülkesinde matbaa açmak isteyen İbrahim Müteferrika’ya en önemli destek Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dan geldi.  Matbaanın açılmasına ancak dini olmayan eserler basmak şartıyla fetva verildi. Çünkü el yazmacılığı ile geçinen kişilerin korunması amaçlanmıştı. Böylece Osmanlı’da ilk matbaa 16 Aralık 1727’de faaliyete geçti. Bu matbaada basılan ilk önemli eser Vankulu Lugatı oldu.

GÜNÜN KİŞİSİ

Ünlü Bilim Adamı Ali Kuşçu (1403-1474)

Semerkant’ta 1403 tarihinde doğan Ali Kuşçu’nun babası Timurlu hükümdarı Uluğ Bey’in kuşçusu olduğu için bu isimle anılmıştır. Zamanın en önemli bilim adamlarından iyi bir ders almıştır. Uzun Hasan’ın elçisi olarak geldiğinde Fatih Sultan Mehmet kendisini keşfetmiş ve kalmasını istemiştir. Ali Kuşçu bu teklifi kabul etmiş fakat önce mevcut görevini tamamlamıştır. Fatih tarafından Ayasofya’ya müderris olarak atanmıştır. Astronomi ve Matematik ile ün salan Ali Kuşçu 16 Aralık 1474’te İstanbul’da vefat etmiştir.

GÜNÜN ÖNEMLİ OLAYLARI

İngiliz Gemilerindeki Çaylar denize Döküldü ‘’ABD’nin Temeli Atıldı’’ (1773)

Yedi yıl savaşları sırasında mali yönden sıkıntıya giren İngiltere bu durumu düzeltmek için kolonilere ihraç ettiği temel ihtiyaç mallarından aldığı vergiyi arttırdı. Bu durum kolonilerde büyük rahatsızlığa sebebiyet verdi. İngiltere’nin bu kararından geri adım atmasına rağmen Amerika’da Boston Limanına demirlemiş olan çay yüklü İngiliz gemilerindeki çaylar bazı protestocular tarafından 16 Aralık 1773’te denize atıldı. Bu olay ABD’nin kurulması yolundaki başlangıç oldu.

Türk Ordusu Sina Bölgesinden Çekilmeye Başladı (1916)

Süveyş Kanalını ve Mısır’ı ele geçirmek için başlatılan kanal harekatının başarısızlığa uğraması üzerine Türk Ordusu 16 Aralık 1916’da Sina Çölündeki El Ariş bölgesinden geri çekilmeye başladı

Çin’de Büyük Bir Deprem Meydana Geldi (1920)

Çin’de  Gansu eyaletinde tarihin en büyük depremlerinden birisi 16 Aralık 1920 ‘de meydana geldi. Depremin büyüklüğü 8.6 şiddetindeydi ve yaklaşık  200 bin  kişi yaşamını yitirdi.

Milletler Cemiyeti Musul’un Irak’a Bırakılmasına Karar Verdi (1925)

Türkiye ile İngiltere Musul konusunda anlaşamadılar. Son olarak konu İngilizlerin etkinliğinde ki Milletler Cemiyetine götürüldü. Milletler Cemiyeti Meclis’i 16 Aralık 1925 tarihinde ki toplantısında Musul’un Irak’a bırakılmasına ve Irak’taki manda yönetiminin 25 yıl uzatılması için İngiltere ile Irak arasında bir ittifak anlaşması yapılmasına karar verdi. Bu karar aynı gün TBMM tarafından Dışişleri Bakanının mektubu aracılığı ile reddedildi.

Bangladeş Bağımsızlığını İlan Etti (1971)

Doğu Pakistan adıyla Pakistan’ın bir parçası sayılan Bangladeş’te bağımsızlık hareketleri iyice güçlendi ve bir iç savaşa dönüştü. Hindistan kuvvetleri Bangladeş’e girdi. Pakistan ordusu karşı koyamadı ve teslim oldu. Hindistan’ın desteği ile 16 Aralık 1971’de Bangladeş devleti bağımsızlığını ilan etti. İlerleyen günlerde Hindistan Bangladeş’i koruyuculuğu altına aldı.

GÜNÜN DİĞER ÖNEMLİ OLAYLARI

1918- Giresun’da ‘’Işık’’ adlı milli gazete çıkmaya başladı.

1932- Samsun-Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı.

1949- Ahmet Sukarno Endonezya’nın ilk cumhurbaşkanı oldu.

1956- Basın-Yayın Genel Müdürlüğü, Cumhurbaşkanlığı Katipliği yapan; mizah yazarı, romancı, gazeteci Ercüment Ekrem Talu, 68 yaşında İstanbul’da öldü.

1969- İstanbul Boğaz Köprüsü, 303 milyar liraya ihale edildi.

1986- Kocaeli Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.

1996- Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı.

1998- IV. Ulusal Yayın Kongresi Ankara’da çalışmalarına başladı.

1998 - Amerika, Irak'a "Çöl Tilkisi" harekatını başlattı. Harekatın nedeninin Irak'ın Birleşmiş Milletler'in ülkede yaptığı kitle imha silahlarını kontrolünü engellemesi olduğu ileri sürüldü.

2002- Basın Şeref Kartı sahibi Rakım Ziyaoğlu, İstanbul’da öldü

2002 - NATO ile AB arasında, "NATO-AB Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası Ortak Bildirisi" ile stratejik işbirliği anlaşmasına varıldı.

Dünya Bülteni / Tarih Dosyası