Kütahya Çinili Camii ihtişamlı günlerine hasret!

İbrahim Ethem Gören/ Dünya Bülteni

Kütahya Çinili Camii'nin, derununda barındırdığı sanat ve estetik güzelliklere yakışır bir keyfiyette restore edilerek ibadethanenin eski ihtişamlı günlerine kavuşması arzu ediliyor. Çinili Camii bin küsur yıldır Anadolu’da yaşayan Müslümanların yeryüzünde inşa ettiği sanat ve estetik güzelliklerin naif bir eseri olarak Kütahya’nın tam orta yerinde bulunuyor.

Cami dünyaca ünlü Kütahyalı Ressam Ahmet Yakupoğlu’nun Kütahyalılara bir armağanı… Ressam Yakupoğlu arsasını bağışladığı camiinin tüm masraflarını da üstlenerek ibadethaneyi çinilerle donatmış.

Çinili Camii inşaı 1970’lerin başına tarihlense de, ibadethane geride kalan 40 yılda Kütahya’nın simge eserlerden biri olmayı başarmış. Çinili Camii Kütahya’nın simgelerinden, manevi tapu senetlerinden biri haline gelmiş.

Ressam Ahmet Yakupoğlu’nun inşa ettirdiği camiinin minaresi Orta Asya mimari üslubunda; sekizgen mama gövdesi, kubbesi ve son cemaat yeri ise Selçuklu devri mimari anlayışını yansıtıyor. Kubbe ve kuşak yazıları Reisülküttap Hasan Çelebi’ye, dış duvarlardaki çinilerde kullanılan yazılar da (Mevlid-i Şerif veladet bahri) Hattat Hüseyin Kutlu’ya ait.

İçi, dışı, çini sanatına yurt olan birbirinden âlâ çinilerle kaplı olan cami bakımsızlıktan tanınmaz hale gelmiş durumda. Kamuoyu, tüm malvarlığını Dumlupınar Üniversitesi’ne bağışlayan ve mezkûr üniversitenin kurulmasına öncülük eden Ahmet Yakupoğlu’nun hatırasına öncelikle üniversitenin sahip çıkmasını bekliyor. Biz buradan Müftülüğe, Dumlupınar Üniversitesi’ne, Kütahya Belediyesi’ne ve konuya alaka duyan tüm yetkililere seslenmiş olalım: Çinili Camii’nin en ve gönül birlikteliğiyle acilen ehil ellerce restore edilmesi gerekiyor.

DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ REKTÖRÜ GÖREN: CAMİİ ASLINA UYGUN BİR ŞEKİLDE RESTORE EDECEĞİZ

Dumlupınar Üniversitesi rektörlüğü Çinili Cami ile ilgili sorumluluk üstlenerek çalışmaların başlatılacağı yönünde bir açıklama yaptı. DPÜ Rektör Prof. Dr. Remzi Gören’in dilinden; “Çinili Cami Ahmet Yakupoğlu'nun önemli bir hatırası ve Kütahya'nın sembollerindendir. Bunun için onaylanan uygulayacağımız proje ile Çinili Cami ve çevresini daha da güzelleştireceğiz.” cümlelerini işitmek sanatseverlerin gönlüne su serpti. Kamuoyu bir an Sn. Rektör’ün ifade ettiği gibi camiinin aslına uygun bir şekilde restore edilmesini bekliyor.

Sanatkârlar, Çinili Camii’nin derununda barındırdığı sanat ve estetik güzelliklere yakışır bir keyfiyette restore edilerek ibadethanenin eski ihtişamlı günlerine kavuşmasını arzu ediyor.

KÜTAHYA’DA AHMET YAKUPOĞLU’NDAN ETKİLENMEYEN RESSAM YOKTUR

Arif Çelik (Hattat-Ressam Vav-Geleneksel Sanatlar ve Kültür Derneği Başkanı)

İslam’la müşerref olan ecdadımızın 1.100 yıllık mimari macerası bu eserde toplanmıştır. Cami’nin minaresi Orta Asya üslubudur. Binanın sekizgen ana gövdesi, Kubbesi ve son cemaat yeri Selçuklu Beylikler devri üslubudur.

Çinili Camii denilince benim hafızıma öncelikle Ahmet Yakup gelir. Çünkü Ressam Ahmet Yakupoğlu Kütahya’nın önemli bir değerdir. Kütahya’yı tüm dünyaya tanıdan müstesna bir sanatkârdır. Üniversitenin ve Güzel Sanatlar Fakültesi’nin kuruluşuna öncülük etmiştir. Kütahyalı tüm dünyaya tanıtmıştır.

Sühely Ünver Hoca’nın Kütahya ile ilgilenmesini temin etmiştir. Süheyl Ünver, Ahmet Yakupoğlu’nu keşfeden kişidir. Yakupoğlu, İstanbul’da hezarfen Süheyl Ünver’i ziyaret ettikten sonra, bir-iki görüşmenin ardından Hoca tarafından Feyheman Duran atölyesine gönderilmiştir.

Yakupoğlu, Kütahya için çok ayrı bir değerdir. Hem ilimizin tanıtımı hem de sanat ortamı itibarıyla önemli bir şahsiyettir. “Kütahya’da ben resim yapıyorum” deyip de Ahmet Yakupoğlu’ndan etkilenmeyen hiçbir ressam yoktur.

Ressam Ahmet Yakupoğlu tüm bunların yanında ilimizde Dumlupınar Üniversitesi’nin kurulmasına ön ayak olmuştur. Çinili Camii’nin arsasını bağışlamış, tepeden tırnağa, çinisinden avizesine kadar hiçbir masraftan kaçınmayarak örnek ibadethaneyi ortaya çıkarmıştır.

Çinili Camii bunun için mühimdir. Çinili Camii’nin ismi Ressam Ahmet Yakupoğlu ile özdeşleşmiştir.

Çinili Camii, yeni bir eser olmasına rağmen kısa sürede Kütahya’nın sembolleri arasına girmiştir. Bu açıdan önemlidir bu ibadethane. Bir değer önemi de kubbe yazılarının Hasan Çelebi Hoca’nın, dış yazılarının da Hüseyin Kutlu’nun elinden çıkmış olmasıyla alakalıdır.

Ahmet Yakupoğlu tüm mal varlığını, villasını, 10 binin üzerinde orijinal resmini Dumlupınar Üniversitesi’ne vakfetmiştir. Yakupoğlu’nun adının yaşatılması açısından da önemlidir bu cami.

ÇİNİLİ CAMİ GÖKYÜZÜ RENKLERİYLE MÜZEYYEN

Erkan Bakım (Hattat, Türkçe Öğretmeni)

Ressam Ahmet Yakupoğlu’nun banisi olduğu bu camii Kütahya için simge değerlerden biridir. 1973 yılında yapılan caminin inşasında Yakupoğlu bizzat çalışmıştır. Göğe uzanan bir noktada sanki gökyüzü ile hemhal olduğunu haykırırcasına gök mavisi renkleriyle arz-ı endam ediyor bu cami.

Kütahya, çininin memleketi olunca Kütahyalılar için çok tercih edilen bir ibadethane olmuyor haliyle. Belki de yol üstü olmayıp içerlerde bir yerde olmasının da bunda etkisi vardır. Mütevazı bir tepede, bahçesinde bulunan, Müslümanları huşua davet eden şadırvanı ile aslında bir huzur ve hasbıhal mekânı burası.

Dış duvarlarındaki çinileri ve Hattat Hüseyin Kutlu hocamızın yazıları ile daha bir değerli sanat eseridir Çinili Camii. Kubbedeki müdevver yazı Hattat Hasan Çelebi Hocaya ait. Hüsn-i hat sanatının yaşayan dev çınarlarına ait bu yazılar. Ve bildiğiniz gibi bu çınarların hocası da rahmetli Hattat Hamit Aytaç.

Camiinin içindeki çiçekli çinilerin, rumi desenlerin ve binlerce noktaların (dımdık) oluşturduğu zeminler sanki canlı gibi. Dokunsanız koparacakmışsınız gibi duran çiçekler adeta yaşıyor! Acizane bizim anlatmaya gücümüzün yetmeyeceği özelliklerdeki bu camii maalesef çok bakımsız bir halde ve çürüme yolunda. İç duvarlara sirayet eden rutubet çinilere doğru ilerliyor. Acilen bir restorasyon ekibinin görevlendirilmesi gerekir. Dış duvarda sıvalar dökülmeye başlamış.

Ressam Ahmet Yakupoğlu, A. Süheyl Ünver hocanın bizlere yadigârıdır. Buradan Ahmet Yakupoğlu hocamıza da kalan ömründe sağlık ve hayırlı zamanlar diliyorum. Son zamanlarda sağlık durumu daha da ciddileşmiş vaziyette. Üzücü bir haber geldi gelecek diye korkuyor talebeleri ve sevenleri. Bu habere vesile olan herkese ve size çok teşekkür ediyorum İbrahim Edhem Bey. Ressam Ahmet Yakupoğlu’nun hayatını okuyup öğrenmeye ve Çinili Camii görmeye davet ediyorum herkesi. Eserlerini bağışladığı Dumlupınar Üniversitesi yetkililerini de acilen hassasiyete çağırıyoruz...

RESTORASYON SÜRECİ BİR HAYLİ GECİKTİ

Mahmut Şahin (Hattat, Bab-ı Nun Geleneksel Sanatlar Ve Kültür Derneği Başkanı)

Kütahya Çinili Camii’nin restorasyon çalışmaları epey gecikti. Rektörümüz, birkaç gün önce camiin Dumlupınar Üniversitesi tarafından restore edilerek Ahmet Yakupoğlu’nun hatırasına sahip çıkılacağı mesajını verdi. Bu önemli olmakla birlikte gecikmiş bir mesaj. Cami iki yıldır himmete muhtaç vaziyette. Bu güzel ifadelerin bir an önce eyleme dönüşmesini bekliyoruz.

Camiinin çinilerinin, iç ve dış tezyinatının ehil eller tarafından hiç vakit kaybetmeden restore edilmesini talep ediyoruz.

ÇİNİLİ CAMİİ BİR AN ÖNCE RESTORE EDİLMELİDİR

Nuri Erbay (Edebiyat öğretmeni)

Çinili camiinin bakımsızlığını ve restorasyon ihtiyacını ortaya koyan fotoğraflarını birkaç gün önce çektim. Üniversitedeki arkadaşlarla, hattat hocalarımızla paylaştım.

Birkaç gündür yaptığımız soruşturmalar neticesinde ulaştıklarımızı arz edeyim:

Belediye başkan yardımcısıyla görüştüm. Camiinin son halinden, bakımsızlıktan bahsettim. Bana söylenen restorasyonun Anıtlar Kurulu’na katılıyor olması!

Cami 1973 yılında yapılıyor. Tezyinatı yapan hocalar sağ, selamet, banisi hayatta. Dolayısıyla böyle bir esen nasıl oluyor da Anıtlar Kurulu’na takılıyor!

Cami iki senedir bu halde. Her geçen zaman biraz daha perişan bir hale geliyor. Dış cephe izolasyonu yok, yağmur suları içeriye sızıyor, çini ve alçılar yere dökülüyor, dış cephelerin boyaları özelliğini kaybetmiş vaziyette, çini koroları patlıyor.

Bir an önce tesbit edilip tezyinatın aslına uygun bir şekilde restore edilmesi gerekiyor.

Üniversite ve müftülük bir şey yapmadan öylece duruyor. Belediye Anıtlar Kurulu’nu adres gösteriyor. Hâsılı Çinili Camii, iki cami arasına binamaz gibi ortada kalmış durumda.

Sanatkârlar, Kütahyalılar, ilgililer, yetkililer bir vakit namazı hep birlikte Çinili Camii’de kılsın. Camiinin hali pürmelalini görerek ne gerekiyorsa acilen yapsın.