Haftanın Vaazı, Allah'ın İnsan'a Verdiğ: Değer

 Grup sayfamıza katılmak için 

ALLAH’IN İNSANA YARATIRKEN VERDİĞİ DEĞER

وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسَانَ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ طٖينٍ ﴿١٢﴾ ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فٖى قَرَارٍ مَكٖينٍ ﴿١٣﴾ ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ اَنْشَاْنَاهُ خَلْقًا اٰخَرَ فَتَبَارَكَ اللّٰهُ اَحْسَنُ الْخَالِقٖينَ ﴿١٤﴾ ثُمَّ اِنَّكُمْ بَعْدَ ذٰلِكَ لَمَيِّتُونَ ﴿١٥﴾ ثُمَّ اِنَّكُمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ تُبْعَثُونَ ﴿١٦﴾

“Andolsun biz insanı, çamurdan (süzülüp çıkarılmış) bir özden yarattık. Sonra onu sağlam bir karargâhta nutfe haline getirdik. Sonra nutfeyi alaka (aşılanmış yumurta) yaptık. Peşinden, alakayı, bir parçacık et haline soktuk; bu bir parçacık eti kemiklere (iskelete) çevirdik; bu kemikleri etle kapladık. Sonra onu başka bir yaratışla insan haline getirdik. Yapıp-yaratanların en güzeli olan Allah pek yücedir. Sonra, muhakkak ki siz, bunun ardından elbet öleceksiniz. Sonra da şüphesiz, sizler kıyamet gününde tekrar diriltileceksiniz.” (MÜ’MİNÛN suresi 12-16. )

Allah, Kur’anda insanın, kuru balçıktan, akıtılmış pis bir sudan, en son yaratılan varlık olduğunu bizlere bildirmiştir. Mahlukatın en şereflisi ve yaratılmışların en güzeli ve ruhundan üflemek suretiyle katındaki şeref ve konumunu ortaya koyduğu varlık: insan

1. Allah insanı en güzel şekilde yaratmıştır

لَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسَانَ فٖى اَحْسَنِ تَقْوٖيمٍ

“İncire, zeytine, Sina dağına ve şu emîn beldeye yemin ederim ki, biz insanı en güzel biçimde yarattık. Sonra onu aşağıların aşağısına indirdik.” (TÎN suresi 4. ayet)

2. İnsanın şeklini Allah biçimlendirmiş ve temiz rızıklar vermiş

وَصَوَّرَكُمْ فَاَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ

“size şekil verip de şeklinizi güzel yapan ve sizi temiz besinlerle rızıklandıran Allah’tır.” (MÜ’MİN suresi 64. ayet)

3. Bütün organlarını tastamam yapan allahtır

ثُمَّ سَوّٰیهُ وَنَفَخَ فٖيهِ مِنْ رُوحِهٖ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْاَبْصَارَ وَالْاَفْپِدَةَ قَلٖيلًا مَا تَشْكُرُونَ

“Sonra onu tamamlayıp şekillendirmiş, ona kendi ruhundan üflemiştir. Ve sizin için kulaklar, gözler, kalpler yaratmıştır. Ne kadar az şükrediyorsunuz!” (SECDE suresi 9. Ayet/ SÂD suresi 72)

4. Allah’ın muhatap aldığı ve yeryüzünde halifesi kabul ettiği varlıktır insan

وَاِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلٰئِكَةِ اِنّٖى جَاعِلٌ فِى الْاَرْضِ خَلٖيفَةً

“Hatırla ki Rabbin meleklere: Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım, dedi.” (BAKARA 30.)

5. Allah insanı yaratılanlara üstün kılmış ve şan şeref sahibi yapmıştır

وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنٖى اٰدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِى الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلٰى كَثٖيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضٖيلًا

“Biz, hakikaten insanoğlunu şan ve şeref sahibi kıldık. Onları, (çeşitli nakil vasıtaları ile) karada ve denizde taşıdık; kendilerine güzel güzel rızıklar verdik; yine onları, yarattıklarımızın birçoğundan cidden üstün kıldık.” (İSRÂ suresi 70. ayet)

6. İnsanı en son yaratıp yaratılan her şeyi onun istifadesine sunmuştur

اَلَمْ تَرَوْا اَنَّ اللّٰهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِى السَّمٰوَاتِ وَمَا فِى الْاَرْضِ وَاَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً

“Allah’ın, göklerde ve yerdeki (nice varlık ve imkânları) sizin emrinize verdiğini, nimetlerini açık ve gizli olarak size bolca ihsan ettiğini görmediniz mi?” (LOKMAN suresi 20. ayet)

هُوَ الَّذٖى خَلَقَ لَكُمْ مَا فِى الْاَرْضِ جَمٖيعًا

“O, yerde ne varsa hepsini sizin için yarattı.” (BAKARA suresi 29. ayet)

7. Akıl, irade ve özgürlüğü insana vermiştir

 يُؤْتِى الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ اُوتِىَ خَيْرًا كَثٖيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ اِلَّا اُولُوا الْاَلْبَابِ

“Allah hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilirse, ona pek çok hayır verilmiş demektir. Ancak akıl sahipleri düşünüp ibret alırlar.” (BAKARA suresi 269. ayet)

8. Vahiy, peygamberler ve kitaplar göndermek suretiyle doğru yolu gösterdiği varlık

 وَاَنَّ هٰـذَا صِرَاطٖى مُسْتَقٖيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبٖيلِهٖ ذٰلِكُمْ وَصّٰیكُمْ بِهٖ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

“Şüphesiz bu, benim dosdoğru yolumdur. Buna uyun. (Başka) yollara uymayın. Zira o yollar sizi Allah’ın yolundan ayırır. İşte sakınmanız için Allah size bunları emretti.” (EN’ÂM 153.)

فَاٰمِنُوا بِاللّٰهِ وَرَسُولِهِ النَّبِىِّ الْاُمِّىِّ الَّذٖى يُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَكَلِمَاتِهٖ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ

“Öyle ise Allah’a ve ümmî Peygamber olan Resûlüne -ki o, Allah’a ve onun sözlerine inanır- iman edin ve O’na uyun ki doğru yolu bulasınız.” (A’RAF 158. / İSRÂ 97. / NÛR 54. / ŞUARA 78)

9. İnsandan iradeli ve bilinçli olaran iman ve ibadet etmelerini istemektedir

وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْاِنْسَ اِلَّا لِيَعْبُدُونِ

“Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.” (ZÂRİYÂT 6.)

10. Sorumlu bir varlık kıldığı insanlardan iyilik yapanları mükafatlandırıp kötülük yapanları cezalandıracaktır

وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ﴿٨﴾ فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ﴿٧﴾

“Kim zerre miktarı hayır yapmışsa onu görür. Kim de zerre miktarı şer işlemişse onu görür.” (ZİLZÂL 7-8)

İnsanı bütün bu özelliklerde yaratan Allah, onu ve hayatını korumak, hem bu dünyada hemde ahrette mutlu olmasını sağlamak için bütün tedbirleri almış ve her türlü bilgilendirmeyi yapmıştır.

Böylece kullarının bir imtihana tabi olduğunu ve bu dünya hayatında Allahın koyduğu kural ve kanunlar çerçevesinde hayat sürenlerin sınavı kazanacaklarını, bunun aksi davranışlarda olacakların sınavda başarısız olacaklarını bildirmiştir.

Allah’ın insanı korumak için aldığı tedbirlerden bazılarını şöylece zikredebiliriz:

1. İnsan hayatı kursal ve dokunulmazdır.
2. Cana kıymak veya intihar etmek, kürtaj yasaktır. Her ne sebeple olursa olsun hayatın mukaddes olduğu ve Allah tarafından verilip alındığını özellikle vurgulamıştır
3. İnsana onuruna, şeref ve haysiyetine zarar verecek şeyler yasaklanmıştır.
4. Birbirine silah çeken müminlerin her ikisinin de cehennemlik olduğu bildirilmiş.
5. Öfkelenildiği zaman öfkenin yutulması gerektiği ve böyle durumlarda sabır gösterilmesinin doğru olduğu vurgulanmış
6. İnsanı ahlaken ve ruhen çürüten, toplumsal bozulmalara ve çeşitli hastalıklara sebep olan zina ve türevleri yasaklanmış ve uzak durulması emredilmiştir.
7. Bir takım ruhi ve psikolojik bunalımlara sebep olan sıkıntı ve dertler için tevekkül ve tefekkür edilmesi öğretilmiş, nimet verenin de alanında Allah olduğu vurgulanmış
8. Dünya hayatının bir gün bitip tükeneceği, ahret hayatının sonsuz ve mükemmel olduğu bildirilmiş insanların orası ve oradaki cennet nimetlerini elde etmek için çalışmaları gerektiği üzerinde önemle durulmuş
9. İbadetlerin devamlı surette ve bilinçli olarak yapılması gerektiği, ibadetlerin hem beden hem de ruhsal yapımızı aydınlatacağı, bizi kötülüklerden alı koyacağı önemle vurgulanmış
10. Dua zikir ve tevbe gibi her an kulluğumuzun farkında olacağımızı bu şuurla hareket edince Mevla ile iletişimimizin biz güçlü kılacağı, yalnızlıklar arasında yalnız olmadığımızı, kimsesiz kalmayacağımızı ve tek teselli kaynağımızın Allah olacağını bildirmektedir
11. Yeis ve ümitsizliğe düşmememiz gerektiğini ve karamsarlığın insan hayatında olmaması gerektiğini
12. İnsana insanca muamele yapılmasını ve insanca yaşama hakkının olduğunu ve bu hakka kimsenin darbe vurmaması gerektiğini
13. Sınıfsal, cinssel, ırksal, mevkisel ayrılıkların insanların değer yargıları olduğu, Allahın böyle değerlere itibar etmediği, onun sadece takvaya, Allaha olan bağlılık ve samimiyete önem verdiği
14. Her şeyi yaratanın Allah olduğu, bundan dolayı insanın yaratılan her şeye değer verip sevmesi ve koruması gerektiği
15. Bizi karanlıklardan aydınlığa çıkaracak ilahi kitap kuranı verdiği
16. Kendi ellerimizle kendimizi ateşe atmamamızı
17. Allahın kullarına hiçbir şekilde zulmetmediği
18. Müminin kalbinin Allahın ev olduğunu bildirmiş ve muhafazasını emretmiştir.
19. İnsanın zaaflarını bildirmiş ve bu zaaf noktalarına dikkat etmesi bu noktalardan şeytanın saldıracağını bu hususlarda dikkatli olması gerektiğine dikkat çekmiş
20. Şeytanın, yardımcılarının, dünyanın, nefsin heva ve heveslerine uymanın insanı kötü sonuçlara götüreceğini bildirmiştir.

KUR’AN’DA ÖNGÖRÜLEN İNSAN/MÜSLÜMAN MODELİ:

1. Allah’a ortak/şirk koşmaz.
2. Anne ve babasına iyilik eder. Allah’a ortak koşmaya zorlamaları dışında anne-babasına itaat eder.
3. Allah’a gönülden saygı duyarak huşû ile namazını kılar, iyiliği emreder, başına gelenlere sabreder.
4. Yersiz bir gurura kapılarak insanlara üstünlük taslamaz ve yeryüzünde böbürlenerek yürümez
5. Davranışlarında dengeli ve ölçülü olur.
6. Boş ve anlamsız şeylerden yüz çevirir.
7. Sürekli arınma çabası içinde olup zekatını verir.
8. İffetini korur, mahrem yerlerini haramdan sakınır, zina yapmaz, içki içmez, kumar oynamaz.
9. Emanete riayet eder, sözleşmelerine sadakat gösterir.
10. Allah’ın dokunulmaz ve haram kıldığı bir cana haksızca kıymaz.
11. Yetim malı yemez.
12. Ölçü ve tartıda adil davranır, haksızlık yapmaz.
13. Bilmediği şeyin peşine düşmez, bilmediği konuda fikir beyan etmez.
14. Kimseyle alay etmez, Müslüman kardeşlerinde kusur aramaz, onlara kötü lakap takmaz.
15. Zandan/spekülasyon yapmaktan sakınır, tecessüs edip insanların gizli hallerini araştırmaz.
16. Bir başkasının gıybetini yaparak arkasından çekiştirmez.
17. Doğru sözlüdür. /18. Yapmayacağı şeyi söylemez.
18. Bollukta da darlıkta da sadaka verir, öfkesine hakim olur, insanların kusurlarını bağışlar.
19. Hatalı tutum/davranışlarında, günahlarında ısrar etmez, tekrarlamaz ve yürekten tevbe-istiğfar eder.
20. Adildir, hakkı ve adaleti ayakta tutar. Kin beslemez, düşmanına bile adil davranır. adaletle şahitlik eder.
21. Kötülüklere karşı en güzel bir tarzda mücadele eder; kötülükleri iyilikle savar;
22. Yakınlarına, yetimlere, yoksullara, dilencilere zekat ve sadakayı sevdiği mallardan verir;
23. Hayır işlerinde, iyilik ve takva üzere yardımlaşır, düşmanlık üzere yarış ve dayanışma içinde olmazlar.
24. İşlerini istişare üzere yaparlar
25. Harcadıklarında ne israf ederler, ne de cimrilik ederler. Harcamaları bu ikisi arasında dengeli olur.
26. Allah’ın ayetlerine karşı kör ve sağır davranmazlar.
27. Yala yere şahitlik etmezler, boş söz ile karşılaştıkları zaman oradan vakar ile geçip giderler.

HADİSLERDE ÖNGÖRÜLEN İNSAN VE MÜSLÜMAN MODELİ:

1. İyi niyetlidir; inancında, düşüncesinde, söz, iş, icraat ve ibadetlerinde samimidir.
2. İnandığı dinin temel prensiplerine kayıtsız ve şartsız teslim olmuştur.
3. Kur’an’a ve onun hayata tatbik edilmiş şekli olan sünnete bağlıdır.
4. Her türlü hurafe ve batıl inanışlardan uzaktır.
5. İbadetlerinde ve hayır-hasenatında devamlıdır.
6. Günah ve hatalarında ısrarcı değildir. Günah işlediği/hata yaptığında derhal  tevbe eder.
7. Güzel ahlâk sahibidir.
8. Elinden ve dilinden kimseye zarar gelmez. Her yönüyle güven ve emniyet insanıdır.
9. Hayır sahibi ve hizmet ehli bir insandır. “İnsanların en hayırlısı insanlara faydalı olandır”
10. Duyarlıdır; başkalarının acı ve ıstıraplarına karşı duyarsız kalmaz.
11. Kardeşlik hukukuna riayet ederek bütün Müslümanları kardeş bilir.
12. Uyanıktır.
13. Dost ve arkadaş seçimine dikkat eder.
14. Malayani ile boş vakit geçirmez.
15. Yaptığı her işi sağlam yapar.
16. Müslüman olarak yaşayıp Müslüman olarak ölmek en büyük arzusudur.

 Grup sayfamıza katılmak için 

Bu vaaz İdris YAVUZYİĞİT tarafından …..eserlerinden istifade edilerek hazırlanmıştır. Ölenleri rahmetle anıyor yaşayanlara sıhhat ve afiyetler diliyorum.

HAFTANIN VAAZINI  İNDİREBİLİRSİNİZ   

Hazırlayan ve Sunum: İdris Yavuzyiğit