Yatırım Amaçlı Alınan Arsa ve Evlerin Zekatı Nasıl Verilir?

Altın ve gümüşle birlikte insanlara faydası dokunan toprak mahsullerinin de zekâtı vardır. Allah (cc) şöyle buyuruyor;

Peygamber (sav) şöyle buyuruyor;

Ekinlerden zekâtı verilenler stoklanabilen ürünlerdir. Bunlar da tahıllardan; buğday, arpa, mercimek, pirinç, nohut, mısır vb. en az bir seneye kadar bozulma ihtimali bulunmayan baklagillerdir. Meyvelerden zekâtı verilenler Hanefi mezhebi dışındaki diğer üç mezhebe göre sadece kuru üzüm ve hurmadır. Hanefi mezhebi yukarıdaki zikredilen ‘Yağmur ve nehir sularıyla sulanan toprak mahsulleri’ hadisini mutlak olarak aldığından dolayı meyve ve sebzelerden birçoğuna zekât düştüğü görüşüne gitti. Hanbeli mezhebi Maliki ve Şafi mezhebinden farklı olarak pamuk ve keten gibi giyim ürünlerinin de zekâta tabi olduğunu söyledi.
 

Üç mezhebe göre yıllık elde edilen stoklanabilir ürünler 5 vesaka ulaşırsa ki buda yaklaşık olarak 653 kilograma tekabül ediyor, zekâtının derhal verilmesi gerekir. Peygamber (sav) şöyle buyuruyor;

Hanefi mezhebinin genel görüşüne göre ekinlerin zekâtında nisap aranmaz. İster meyve/sebze ister baklagiller olsun vakti geldiği zaman direk 10/1 zekâtı verilir. Bu, eğer bir çaba harcamaksızın yeşerip yetişmişse böyledir. Eğer çiftçinin kendi sulama imkânıyla yetişmişse o halde 20/1 zekât verilir. Verilmesi gereken miktarla ilgili tüm mezheplerin görüşü bu şekildedir. Yukarıda da zikredildiği üzere ihtilaf konusu nisap ve hangi malların zekâta tabi olmasındadır. 

Söz konusu arsa ekip biçme için değil de üzerinde ev veya işyeri inşa etmek için alınmışsa buna zekât düşmez. Çünkü üzerinde asli ihtiyaç olan evin inşa edilmesi arsayı ev kapsamına koyuyor. Asli ihtiyaç olan ev ve işyerinin kendisine ise zekât düşmez.

Fakat sahip olunan arsa ticaret içinse, sahibi fiyatı yükseldiği zaman onu satma niyetindeyse bu arsanın kıymetine senelik zekât düşer. Bu durumda olan arsaların zekâtı ise senelik yüzde 2,5 değerindedir. Cumhurun görüşü bu şekildedir.

Konuyla ilgili Maliki Mezhebinin şöyle bir görüşü bulunmaktadır;

Arsa, sonradan satarak kar elde etmek içinse kişinin mülkünde senelerce kalsa ve zarara uğrasa sadece sattığında tek seferde bir senenin zekâtını vermesi kendisi için yeterli olacaktır. ⁽¹⁾

İmam Malik’in bu görüşü cumhura muhalif olmakla birlikte Muhammed Ebu Zehra gibi asri âlimlerin kabul ettiği ve isabetli olarak gördüğü bir görüştür.

Sahip olunan birden fazla evlerin zekâtına gelince; bu durumda olan evlerin iki hali vardır;

1-) kiraya verilmiş ve bu kiradan elde edilen para ev sahibinin ancak asli ihtiyaçlarını karşılıyor. Bu durum olan evlere zekât düşmez. Eğer asli ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra geriye kalan fazlalık nisap miktarına ulaşmışsa bunun zekâtını senelik yüzde 2,5 olarak verir.

2-) Söz konusu daireler kiraya verilmemiş, arsa gibi ticaret için bulundurulmaktadır, yeri geldiği zaman sahibi tarafından satılacaktır. Bu durumda olan evlerin zekâtı arsa gibidir. Sene sonunda evin değeri ne ise senelik olarak zekâtı ona göre verilir. 

Tüm bunlara ekleyerek diyoruz ki aylık olarak kişiye ev, arsa, dükkan, taksi, hat dolmuşu, otobüs firmaları, fabrika, vb. yerlerden düzenli olarak kira geliyorsa ve bu gelir nisap miktarına ulaşıyorsa yıllık değil de aylık olarak bunların zekatını vermesi en uygun olanıdır.   

Allah En Doğrusunu Bilendir. (Fetva Kurulu)

Kaynak: DiniHaberler.com.tr