İslam Alemi 2015\'i böyle geçirdi-2

İslam dünyasının 2015 yılı da bir önceki yıl gibi Suriye, Irak, Filistin, Yemen, Afganistan, Mısır, Libya ve Tunus'ta yaşanan iç savaşların, karışıklıkların, yargısız infazların ve göç dramlarının verdiği hüzünle geçti. 

Suriye'de beş yıl önce başlayan iç savaş 2015'te Rusya ve ABD gibi devletlerin de katılımıyla daha da şiddetlendi. Daha çok insan öldü, daha çok göç yaşandı.

Filistin'de İsrail'in yıllardır devam ettirdiği işgalci ve saldırgan politikasını bu sene de devam ettirdi. İşgal konutlarıyla Filistin'i Yahudileştirme projesi tam gaz devam etti. Mescid-i Aksa'daki ihlaller ise önceki yıllara oranlar artarak sürdü. 

Irak'ta ABD işgaliyle başlayan karışıklıklar ise 2015'te de devam etti. Farklı ülkelerin Irak topraklarındaki saldırılarının yanı sıra buradaki mezhepçi grupların saldırıları nedeniyle yine binlerce insan hayatını kaybetti, binlercesi göç etti. 

Yemen'de de durum Suriye ve Irak'tan farklı değildi. İran destekli Husilerin başlattığı isyanı bastırmaya çalışan Suudi Arabistan destekli koalisyon güçlerinin saldırılarında binlerce sivil öldü. Husilerin saldırılarında da yine binlerce insan hayatını kaybetti; evini terk etti. 

Afganistan, Mısır, Libya ve Tunus'ta da 2015 yılı iç karışıklıklarla geçti. İşte İslam dünyasında 2015 yılında yaşanan önemli olaylar:

Temmuz ayında gelişen olaylar

MISIR’DA SİNA OPERASYONLARI

Mısır'ın Sina Yarımadası'ndaki Refah ve Şeyh Zuveyd kentlerindeki kontrol noktalarına eş zamanlı olarak bomba yüklü araçlarla düzenlenen saldırılarda 17 asker hayatını kaybetti, 13 asker yaralandı. IŞİD'e biat ettiğini duyuran "Sina Vilayeti" adlı örgütün üstlendiği saldırıların ardından ordunun yaptığı operasyonda 100'den fazla terörist öldürüldü.

NİJERYA’DA CAMİ SALDIRILARI

Nijerya'nın kuzeydoğusundaki Borno eyaletine bağlı Kukava kasabında Boko Haram militanlarının, camilere  düzenlediği saldırılarda 97 kişi hayatını kaybetti.

RUSYA SREBRENITSA SOYKIRIM TASARISINI VETO ETTİ

Rusya, BM Güvenlik Konseyinde yapılan oylamada, Srebrenitsa Soykırımı'nı kınayan karar tasarısını veto etti. Böylece Srebrenitsa'da işlenen savaş suçlarının BM Güvenlik Konseyi tarafından da soykırım olarak nitelendirilmesi engellenmiş oldu.

TAYLAND MÜSLÜMAN UYGURLARI ÇİN’E İADE ETTİ

Tayland hükümeti, Çin'den geldiği belirlenen 90 Uygur'u Çin'e iade etti. Tayland'ın Çin'de ciddi insan hakları ihlalleriyle karşılaşabilecek Uygurları iade etmesi uluslararası toplumun tepkisini çekti.

YEMEN’DE ATEŞKES

Yemen'de insani yardım için Ramazan'ın sonuna kadar devam edecek geçici ateşkes ilan edildi.

SREBRENITSA KURBANLARI DEFNEDİLDİ

Avrupa'da, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen Srebrenitsa Soykırımı'nda hayatını kaybeden 136 kurbanın cenazesi, kılınan cenaze namazının ardından Potoçari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verildi.

İRAN’LA NÜKLEER ANLAŞMA

İran'la BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya (P5+1 ülkeleri) arasında Viyana'da süren nükleer müzakerelerde anlaşmaya varıldı.

BM Güvenlik Konseyi, İran ile P5+1 ülkeleri (Rusya, ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Almanya) arasında Viyana'da varılan anlaşmayı (JCPOA) onaylayan ve İran'a yönelik BM yaptırımlarının kademeli olarak kaldırılmasını düzenleyen karar tasarısını 20 Temmuz’da oy birliği ile kabul etti.

TÜRKİYE IŞİD’E HAVA SALDIRISI DÜZENLEDİ

Türkiye, IŞİD’e yönelik hava harekatlarına katılan ABD ve uygun görülecek bazı diğer bölge ülkelerinin insanlı ve insansız hava araçlarının Türkiye'deki üslerde konuşlanmasına onay ve konuyla ilgili Türk Hava Kuvvetleri unsurlarının da görevlendirmesine karar verdi.

TALİBAN LİDERİ MOLLA ÖMER'İN ÖLDÜĞÜ AÇIKLANDI

Taliban lideri Molla Ömer'in iki yıl önce öldüğü açıklandı. Molla Ömer'in öldüğünün açıklanmasının ardından Taliban Sözcülüğü, Molla Ahtar Muhammed Mansur'un örgütün yeni lideri olarak seçildiğini duyurdu ancak Taliban Yüksek Konseyi, Molla Mansur'un yeni lider olarak seçildiği yönündeki haberleri reddetti.

NUSRA EĞİT DONAT EKİBİNİ ALIKOYDU

Suriyeli muhalif savaşçılardan IŞİD ve Esad  rejimine karşı koyması amacıyla ABD ve Türkiye tarafından ortaklaşa hazırlanan eğit-donat programına katılarak Suriye içlerine giden ilk birlikten 18 kişi ve komutanları, Nusra Cephesi güçleri tarafından alıkonuldu.

Ağustos ayındaki önemli gelişmeler:

LİBYA AÇIKLARINDA GÖÇMEN TEKNESİ BATTI

Libya açıklarında, yaklaşık 600 göçmeni taşıyan teknenin batması sonucu 25 göçmen hayatını kaybetti, 373 göçmen kurtarıldı. Kurtulan göçmenler, insan tacirleri tarafından teknenin alt bölümüne kilitlenen 200 kadar göçmenin boğulmuş olabileceğini söyledi.

IŞİD SALDIRILARI

IŞİD, Irak'ın başkenti Bağdat'ta, Şiilerin yoğunlukta yaşadığı Sadr semtinde bir pazar yerine bomba yüklü tırla saldırı düzenledi. Saldırıda 45 kişi öldü, 105 kişi yaralandı.

ALMANYA PATRIOTLARI ÇEKİYOR

Almanya, Kahramanmaraş'ta konuşlandırılan Alman Patriot Hava Savunma Birliğinin vazifesinin, "Suriye'den Türkiye topraklarına balistik füze atılma ihtimalinin azalması" nedeniyle 31 Ocak 2016'da sona ereceğini açıkladı.

LÜBNAN’DA ÇÖP KRİZİ

Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki tek çöp toplama şirketi Sukleen'in temmuz ayı ortalarında çalışmalarını durdurması ve ana çöp depolama merkezlerinden birinin kapatılması nedeniyle kentin ana caddeleri ile ara sokaklarında büyük çöp yığınları oluştu. Binlerce Beyrutlu, sosyal medya üzerinden "Kokunuz çıktı" sloganıyla örgütlenerek, krizi ve ülkedeki yolsuzluğu protesto etti.

TÜRKİYE’NİN IŞİD’E SALDIRILARI

Türkiye ve ABD arasında IŞİD’e karşı operasyonlara ilişkin anlaşma, askeri makamlar tarafından imzalandı. Anlaşma Türkiye'nin, ABD'nin IŞİD'e yönelik hava saldırıları için üslerini kullanmasına izin vermesi ve IŞİD karşıtı operasyonlara dahil olmasını içeriyor.

İNGİLTERE TAHRAN BÜYÜKELÇİLİĞİNİ YENİDEN AÇTI

Temmuz ayında İran ile nükleer anlaşmaya varan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin beş daimi üyesinden biri olan İngiltere, Tahran'daki büyükelçiliğini dört yıl aradan sonra yeniden açtı.

Eylül ayındaki gelişmeler:

TÜRK İŞÇİLER BAĞDAT’TA KAÇIRILDI

Irak'ın başkenti Bağdat'ta 18 Türk işçi askeri üniformalı kişiler tarafından kaçırıldı. İşçilerden 2'si 16 Eylül'de, 16'sı 30 Eylül'de serbest bırakıldı.

KABE’DE VİNÇ DEVRİLDİ

Suudi Arabistan'ın Mekke kentinde etkili olan fırtına nedeniyle Kabe'de bir vincin devrilmesi sonucu 110 hacı adayı hayatını kaybetti, 200'den fazla kişi yaralandı. Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz, vinç kazasında hayatını kaybedenler ve sakatlananların her biri için 1 milyon riyal (780 bin lira), diğer yaralılara ise 500 biner riyal (390 bin lira) ödeneceğini açıkladı.

İSRAİL İŞGAL GÜÇLERİ AKSA MİNBERİNDE

İsrail askerleri, Yahudiler için yılbaşı olarak kabul edilen "Roş Aşana" tatili nedeniyle radikal 50 civarında Yahudi yerleşimcinin, 13 Eylül Pazar günü Tarım Bakanı Uri Ariel ile Mescid-i Aksa'ya girmesini protesto eden Filistinlilere müdahalesinde Mescid-i Aksa'nın içine girerek 5 Filistinliyi gözaltına aldı. İsrail askerleri bundan bir gün sonra da postallarıyla Kudüs'teki Harem-i Şerif bünyesinde yer alan Mescid-i Aksa Camii'nin minberine çıktı. İsrail askerlerinin Mescid-i Aksa'ya yönelik bu saldırıları, ilerleyen günlerde Filistin'de taraflar arası çatışmalara ve gerginliğe neden oldu.

BURKİNA FASO’DA DARBE TEŞEBBÜSÜ

Burkina Faso'da, Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı, başkent Ouagadougou'da düzenlenen kabine toplantısını basarak geçici Devlet Başkanı Michel Kafando, Başbakan Yakup İshak Zida ve bakanları gözaltına aldı ve yönetime el koydu. Askeri yönetim, 23 Eylül'de Kafondo'nun iktidarı geri almasıyla son buldu.

NİJERYA’DA CAMİ SALDIRISI

21 Eylül’de Nijerya’nın kuzeydoğusundaki Borno eyaletinin başkenti Maiduguri'de bir camiye düzenlenen intihar saldırısında 54 kişi hayatını kaybetti.

ŞEYTAN TAŞLAMA SIRASINDA BÜYÜK İZDİHAM

Kurban Bayramı'nın ilk günü Mina'da şeytan taşlama sırasında yaşanan izdihamda, resmi rakamlara göre 769 kişi hayatını kaybetti, 934 kişi de yaralandı. Ancak İran, izdihamda ölenlerin sayısının 4 binden fazla olduğunu ileri sürdü.

FİLİSTİN BAYRAĞI BM’DE

Filistin Devleti'nin bayrağı, BM Genel Kurulunda alınan karar sonrasında düzenlenen törenle ilk kez Birleşmiş Milletler'de göndere çekildi.

Ekim ayındaki gelişmeler:

ABD AFGANİSTAN’DA HASTANE BOMBALADI

ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerine ait savaş uçaklarının, Afganistan'ın kuzeyindeki Kunduz kentinde Snır Tanımayan Doktorlar Örgütü'nün (MSF) faaliyet gösterdiği hastaneye düzenledikleri hava saldırısında 22 kişi hayatını kaybetti.

AZİZ SANCAR NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ ALDI

Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülen üç kişi arasında Türk bilim adamı Aziz Sancar da yer aldı. Nobel Kimya Ödülü'nün sahibi İsveçli Thomas Lindahl, Amerikalı Paul Modrich ve Türk Aziz Sancar, ödüle "hücrelerin hasar gören DNA'yı nasıl onardığını ve genetik bilgiyi nasıl koruma altına aldığını" ortaya çıkardıkları için layık görüldü.

ESAD VE PUTİN MOSKOVA’DA GÖRÜŞTÜ

21 Ekim’de Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Suriye'deki son gelişmeleri görüştü. Görüşmede Rusya'nın Suriye'de düzenlediği hava saldırıları, Esed güçlerinin operasyonları ve "terörle mücadele"deki iş birliği ele alındı.

EHUD BARAK’A ABD’DE MAVİ MARMARA DAVASI

Gazze ablukasını kırmak için yola çıkan Mavi Marmara gemisinde şehit edilen Furkan Doğan'ın ailesi, dönemin İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak'ın cezalandırılması talebiyle ABD'de hukuk davası açtı. Türk vatandaşlığının yanı sıra ABD vatandaşlığı da bulunan Doğan'ın ailesinin açtığı dava, bugüne kadar ABD'de İsrailli üst düzey yetkiliye açılmış ilk dava özelliğini taşıyor. 

TONY BLAIR’DEN IRAK İŞGALİ ÖZRÜ

- Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair, 2003'te ABD öncülüğünde gerçekleştirilen, Irak'ın işgali sırasında yapılan hatalar ve rejimin devrilmesiyle neler yaşanacağını yanlış kavradıkları için özür diledi.  

AFGANİSTAN’DA DEPREM

26 Ekim’de Merkez üssü Afganistan'ın Hindukuş Dağları olan 7,5 büyüklüğündeki depremde Afganistan, Pakistan ve Hindistan sarsıldı. Afganistan'da 115, komşu ülke Pakistan'ın kuzeyinde de 228 kişinin hayatını kaybettiği depremde, Afganistan'da 538, Pakistan'da ise 620 kişi yaralandı.

Kasım ayındaki gelişmeler:

SOMALİ’DE TÜRK BÜYÜKELÇİLİĞİ YAKININDA SALDIRI

Somali'nin başkenti Mogadişu'da devlet ve hükümet yetkililerinin konakladığı es-Sahafi Oteli yakınlarında ve Türk Büyükelçiliğine 300 metre mesafede düzenlenen bombalı saldırıda 11 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.

İSRAİL AÇLIK GREVİ YAPAN FİLİSTİNLİYİ SERBEST BIRAKTI

İsrail, 16 Kasım 2014'ten beri tutuklu bulunan ve yaklaşık 2 ay açlık grevi yapan Filistinli avukat Muhammed Allan'ı serbest bıraktı. Batı Şeria'nın kuzeyinde bulunan Tulkerm kenti yakınındaki askeri "Et-Tıbbiyye" kontrol noktasında serbest bırakılan Allan, tedavisinin tamamlanması için kentteki "Sabit Sabit Hastanesine" kaldırıldı. 20 Ağustos'ta eylemini sonlandıran ve serbest bırakılan Allan, 16 Eylül'de İsrail polisi tarafından tedavi gördüğü Razay Hastanesinde yeniden gözaltına alınmıştı.

MYANMAR’DA CUNTA’NIN GÖLGESİNDE SEÇİM

Myanmar'da yaklaşık 50 yıllık askeri yönetime son veren 2010 yılındaki seçimin ardından cuntanın desteklediği hükümetin iktidarında genel seçim gerçekleştirildi. Nobel ödüllü Aung San Suu Çii'nin liderliğini yaptığı Demokrasi İçin Ulusal Birlik Partisi (NLD), seçimlerde parlamentodaki 664 sandalyeden 388'ini kazandı.

UKRAYNA KIRIM TATARLARI SOYKIRIM YASASINI KABUL ETTİ

Ukrayna Meclisi, Kırım Tatarlarının 1944 yılında yaşadığı sürgünü soykırım olarak kabul etti. Ülkede 18 Mayıs, "Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü" ilan edildi.

PARİS’TE TERÖR SALDIRILARI İSLAMOFOBİYİ ARTTIRDI

13 Kasım’da Fransa'nın başkenti Paris'te  IŞİD tarafından konser salonu ve futbol sahası dahil 6 noktada düzenlenen saldırılarda 130 kişi hayatını kaybetti, 350'den fazla kişi yaralandı. Ülke genelinde olağanüstü hal ve 3 gün yas ilan edildi, sınırlar kapatıldı. Başkentin simgesi Eyfel Kulesi ve Disneyland, kapılarını geçici olarak ziyaretçilere kapattı.

VİYANA’DA SURİYE GÖRÜŞMELERİ

14 Kasım’da ABD ve Rusya'nın ortak girişimiyle Avusturya'nın başkenti Viyana'da Suriye'deki iç savaşa siyasi çözüm bulmak amacıyla 17 ülke ve Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve Arap Birliği temsilcilerinin katıldığı görüşmelerin 3. turu gerçekleştirildi.

Görüşmelerde, Suriye'de 6 ay içinde güvenilir, kapsayıcı ve bir mezhebe bağlı olmayan yönetim kurulması, yeni anayasa taslağı hazırlanma sürecinin başlatılması ve yeni anayasaya uygun olarak 18 ay içinde özgür ve adil seçim yapılması kabul edildi.

TÜRKİYE’DE G-20 ZİRVESİ

Türkiye, 15 Kasım’da dünyanın en gelişmiş ekonomilerine sahip 20 ülkenin yanı sıra davetli ülkeler ve uluslararası kuruluşların liderlerinin katıldığı G20 Liderler Zirvesi'ne Antalya'da ev sahipliği yaptı.

BANGLADEŞ’TE YENİ İDAMLAR

Bangladeş Yüksek Mahkemesi tarafından Cemaat-i İslami Partisi Genel Sekreteri Ali İhsan Mücahid ile Bangladeş Milliyetçi Partisi (BNP) Milletvekili Selahattin Kader Çovduri hakkında verilen idam kararı 21 Kasım’da infaz edildi. İdamın ardından Pakistan ve Türkiye'nin dışişleri bakanlıkları kınama mesajı yayımladı.

TÜRKİYE RUS UÇAĞINI DÜŞÜRDÜ

Türkiye'nin Suriye sınırında, Türk hava sahasını ihlal ettiği ve uyarılara aldırmadığı için angajman kuralları çerçevesinde kimliği belirsiz Su 24 tipi savaş uçağı düşürüldü. Hatay'ın Yayladağı ilçesinin karşısındaki Suriye'nin Bayırbucak bölgesine düşen uçağın kendisine ait olduğunu açıklayan Rusya'nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Sergey Panov, Türk hava sahasını ihlal ettiği için düşürülen uçakla ilgili Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.

Olayın ardından Suriye rejim güçleri, uçağın düşürüldüğü bölgeye karadan saldırı başlattı. NATO, Türkiye'nin talebi üzerine Türk hava sahasını ihlal ettiği için düşürülen savaş uçağı gündemiyle olağanüstü toplandı. Sınır ihlali nedeniyle uçağın düşürülmesinin ardından iki ülke arasında tansiyon arttı. 

Rusya, Türkiye ile askeri ilişkilere son verdiğini duyurdu. Türkiye'nin Moskova Büyükelçiliği önünde eylem yapan grup, binaya yumurta ve taşlarla saldırdı, binanın camları kırıldı. Rusya, iki ülke arasındaki vizesiz seyahat uygulamasının 1 Ocak'tan itibaren tek taraflı askıya alındığını açıkladı. 

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Türk vatandaşlarının Rusya'ya seyahatlerinde ve bu ülkedeki ikametlerinde karşılaşılan sıkıntılar nedeniyle, aciliyet ve önem arz etmeyen seyahatlerini ertelemelerinin yararlı olacağını duyurdu.

Aralık ayındaki gelişmeler:

İNGİLTERE’DEN IŞİD’E İLK SALDIRI

İngiltere, Suriye'deki IŞİD hedeflerinin bombalanmasına izin veren tezkerenin parlamentoda kabul edilmesinin hemen ardından ilk hava saldırısını gerçekleştirdi. 

ABD BAŞKAN ADAYINDAN İSLAMOFOBİK SÖZLER

ABD'de Cumhuriyetçilerin başkan aday adaylarından Donald Trump, göçmen ya da turist olarak ülkeye girmek isteyen Müslümanların alınmaması çağrısı yaptı.

ENDONEZYA’DA SEÇİM

Endonezya'da gerçekleştirilen yerel seçimlerde yaklaşık 100 milyon seçmen, 246 bin 576 sandıkta 9 vali ve 255 belediye başkanını belirlemek için oy kullandı.

SUUDİ ARABİSTAN’DA KADINLAR SEÇİME KATILDI

Suudi Arabistan'daki seçimlerde, kadınların hem aday hem de seçmen olarak ilk kez katıldıkları belediye seçimlerinde kadınlar, 20 sandalye kazandı. Ülkede 3. Dönem Belediye Meclis Seçimlerine ilk kez katılan kadınların oranı yüzde 24 oldu.

SUUDİ ARABİSTAN’DA MÜSLÜMAN ÜLKELERDEN KOALİSYON

Suudi Arabistan'da bir araya gelen 34 İslam ülkesinin temsilcileri, teröre karşı koalisyon oluşturdu.

LİBYA’DA TARAFLAR ARASINDA ANLAŞMA

Libya'daki krizin sona erdirilmesi için Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde bir yılı aşkın süredir devam eden görüşmelerin ardından Fas'ın Suheyrat kentinde Trablus'taki Milli Genel Kongre (MGK) ile Tobruk'taki Temsilciler Meclisi arasında "Libya Siyasi Antlaşması" imzalandı.

BM’DE SURİYE KARARI

18 Aralık’ta BM Güvenlik Konseyi, Suriye'de siyasi diyalog sürecinin başlamasını ve ülke genelinde ateşkes ilanını isteyen ve Cenevre Bildirisi ile Viyana toplantılarında alınan kararları onaylayan karar tasarısını oy birliğiyle kabul etti.Dünya Bülteni/ Haber Merkezi

İslam Alemi 2015'i böyle geçirdi-1 için TIKLAYINIZ