BİR İYİLİK MEDENİYETİ OLARAK İSLAM

             İslam dini her iyiliği sadaka olarak görmüş ve herkesin yapabileceği türden iyilikler bulunduğunu haber vermiştir. ( Buhari, zekat, 30.) Bundan dolayı iyilik; kültür ve medeniyetimizi şekillendiren değerlerin en önemli unsurudur. İslam’ın, varlığa, insana ve ahlaka bakışı iyilik temelinde olmaktadır. Rasulullah (sav) “Allah’ım! Yaşamayı benim için her türlü iyiliği artırma vesilesi kıl. Ölümü de benim için her türlü kötülükten kurtuluş vesilesi yap.” (Müslim, Zikir 71.)Diye dua ederken iyilik için yaşamayı, bir varoluş sebebi olarak bildirmiştir.

İslam’ın Gayesi; rahmet, mağfiret, arınma, takva ile eğitilmiş, beşeri arzu ve hırslarının egemenliğinden kurtulmuş, hür irade sahibi medeni insan yetiştirmekdir. Aynı zamanda, iyilik; hayır ,kerem, alicenaplık, maruf, mürüvvet, diğer kamlık, yardım eli uzatmak, birileri açken tok yatmamak, insanlığın huzur ve mutluluğu, birlik ve dirliği için  dua etmek,  var olanı paylamak,gönül köprüleri kurmak ve gönül coğrafyaları oluşturmaktır.

            İslam’ın; ihsan, lütuf, gurbet, medeniyet, hasenat ve kültürünü, adaletini, ahlakını, ihlâsla olgunlaşan güzelliğini, bütün insanlıkla paylaşmak iyilik’dir. İyiliğin kişinin kendisine, Rabbine, dinine, ailesine, akrabalarına, yoksullara, kimsesizlere, evsizlere, mültecilere, sokak çocuklarına, yetimlere, yaşlılara, kuşlara, ağaçlara, hayvanlara, bütün insanlara, mahlûkata, yeryüzüne, gökyüzüne ve bütün eşyaya yapılması gerektiğini İslam bize bildirir.

            Sadaka; verme eylemi ile ilgili olduğu gibi, aynı zamanda deruni ve ahlaki çağrışıma da sahiptir. Bu bağlamda sadakayı sadece maddi bir yardım olarak anlamak ve anlatmak yeterli olmaz. Bu eylemin içinde; sadakat, samimiyet, adalet ve hakkaniyet vardır. Sadaka; servet sahibinin, kendisine, topluma ve rabbine karşı içtenlikle ortaya koyduğu bir davranış olduğu gibi, toplumda adaletin ve hakkaniyetin tesisini de hedeflemektedir. Asıl amaç rıza-i baridir. Bu durum toplumda ki iyilik halkalarının genişlemesini, kuvvetlenmesini, kardeşlik foksiyonlarının daha canlı, daha anlamlı hale getirilmesini temin eder. Bunun içindirki peygamberimiz (s.a.s) ‘’Her canlıya iyiliğin mutlaka bir sevabı vardır’’buyurmaktadır. (Buhari, Musakat, 9.)

            Peygamberimiz (s.a.s) ‘’iyiliği insanın kendi vicdanında, iradesinde aramasını bilmesini ister’’.Rasululah “ iyilik gönlü huzura kavuşturan ve içine sinen bir şeydir. Kötülük ise gönlü huzursuz eden ve içinde bir kuşku bırakan şeydir. Velevki insanlar başka şeyler söylesin.” (Darimi, Buyü 2.) Bu bağlamda Allah’ın bize bahşettiği vicdan; karar noktasında bizi iyiye ve güzele yöneltecek, iyi duygularımızı yüceltecek ve iyi davranışlarımızı artıracak sağlam bir duygudur.

          İslam medeniyetinde iyilik; maddi boyutunun yanında, iman, İslam ve ihsan balgamında değerlendirilmelidir, İhsan mertebesinde bir imanla gönül dünyamızı aydınlatarak,  davranışlarımızı, zihnimizi ve gönlümüzü iyilikle yoğurmaktır. Zekât, sadaka ve infakla boyutları ile ibadetlerimizi, hak, adalet, merhamet gibi değerlerle derunumuza işleyen yönüyle ahlakımızı, toplumu iyilikle buluşturarak insanlığa ‘’iyilik ufku’’ açmaktır.

Bu gün İslamın; iyilik idalinin zedelendiği, ırkcılıkğın, mezhepciliğin, bölgeciliğin, savaşların, işgallerin, soykırımların, ihtilallerin, şiddetin, sömürgeciliğin, hat safhaya çıktığı, dünyamızda;  İslam alemi önce değer ve kavramları ile nasıl bir irtibat kurduğunu yeniden gözden geçirmelidir. Sonrada bütün insanlığa karşı iyilik teklifini yenilemek ve güncellemek zorundadır. Unutulmamalıdır ki mü’min için iyilik ve güzellik olmazsa olmaz bir hayat tarzıdır. Mü’min iyiliğin güzelliğin içinde yaşar. Bu anlam sevgili Peygamberimiz (SAV) ifadesiyle “ Mü’min bir iyilik yaptığında sevinen, bir kötülük yaptığında da üzülen kimsedir.” (İbniHanbel 4.399)

Mustafa SAYLAK/ İl Müftülüğü Eğitim Uzmanı