Madagaskar Müslümanları da Milli Mücadele İçin Yardım Gönderdi

Madagaskar, Hint Okyanusu’nda Güney Afrika Cumhuriyeti’nin doğusunda yer alan küçük bir ada devleti. Bugün bu küçük devlet 18 ayrı etnik gruba ev sahipliği yapıyor.

14. asırda İslam’ın Afrika’da güçlenmesiyle birlikte ada halkı Müslümanlaşmaya başlar. Bunda özellikle Yemen’den gelen Müslümanların rolü büyüktür. Bu sebeple 16. yüzyılda bölgeyi sömürgeleştirmek isteyen PortekizlilerMadagaskar’da önemli bir Müslüman nüfusla karşılaşırlar.

Müslümanlar diğer etnik gurupları da organize ederek sömürgecilerle asırlarca mücadele ederler. Bundan, 19. yüzyılda adayı işgal etmek isteyen Fransızlar da nasibini alır. Ayrıca Osmanlıların Avrupa devletleriyle yaptığı savaşlar Madagaskar halkı tarafından yakından takip edilir. Tabii Osmanlı İmparatorluğu’nun 1. Dünya Savaşı’yla nihayet bulması da büyük bir üzüntüye yol açar.

2.779 Frank 80 kuruş topladılar Milli Mücadele’de yetim kalanlar için

Madagaskar Müslümanları, Anadolu halkının verdiği Milli Mücadele’ye de kayıtsız kalmamış. Lozan Antlaşması’nın imzalanıp Türkiye’nin bağımsızlığının uluslararası arenada kabul görmesi onları büyük bir sevince boğmuş. Öyle ki, 24 Temmuz’da imzalanan anlaşmanın ertesi günü Madagaskar’da bayram ilan edilmiş. İşyerleri kapatılıp camilere Türk bayrağı çekilmiş. Türkiye’nin bağımsızlığı için şehit düşenler için hatimler okunmuş, dualar edilmiş.

Bununla da yetinmemiş Madagaskar halkı. Savaşta yetim kalanlar ve gaziler yararına bir yardım kampanyası başlatmışlar. Herkes bütçesi elverdiğince katkıda bulunmuş bu kampanyaya. Çok yüksek meblağların yanında 5 Frank da verenler olmuş. Neticede 2.779 Frank 80 kuruş toplanmış Anadolu’daki kardeşleri için.

Peki, binlerce kilometre ötedeki Madagaskar halkı bu fedakârlığı neden yaptı? Bu önemli sorunun cevabını, bu bilgileri de öğrendiğimiz, Ahmet Kavas’ın Geçmişten Günümüze Afrika kitabı incelikli bir şekilde veriyor. Osmanlı’ya ve ardından Türkiye’ye gösterilen bu ilgi ve alaka, Osmanlı İmparatorluğu’nun yaklaşık 4 asır boyunca Afrika’da izlediği politikaların bir neticesi. Kitabın ana eksenini oluşturan bu konu; 202 sayfa boyunca, Afrika’daki farklı ülkeler ve halkların tarihinden kesitlerle işlenmiş.

Osmanlı, koruma içgüdüsüyle hareket etti

Ahmet Kavas hocaya göre Osmanlı’nın Afrika’ya yaklaşımına bir koruma içgüdüsü hâkim. Bunda Afrika topraklarının 15. yüzyıldan itibaren İspanya ve Portekiz tarafından sömürü amaçlı işgali etkili olur. Sonrasında da sahneye diğer Avrupa devletleri çıkar: 17. yüzyılda Hollanda, 18. asırda Fransa ve İngiltere. 19. yüzyılda bunlara Almanya, İtalya ve Belçika eklenir. Kısacası Afrika yaklaşık dört asır boyunca gözü kendi çıkarlarından başka bir şey görmeyen Avrupa devletlerinin hücumuna maruz kalır.

Müslümanların hamisi olma şuuruyla hareket eden Osmanlı İmparatorluğu, bu saldırılara karşı Afrika halklarıyla sıkı ilişkiler kurar. Gelişmeleri takip etmek amacıyla farklı bölgelere devlet adamları gönderir. Afrika halklarının ekonomik ve askeri açıdan güçlenmesi amacıyla bazı tedbirler alır. Bu girişimler kıtanın sömürgeleştirilmesine engel olmasa da bunu büyük ölçüde geciktirir. Afrikalı halkların bilinçlenmesine ve kendi gelecekleri için mücadele etmesine katkıda bulunur.

Kısa makalelerden oluşan kitapta her bölüm, Afrika’nın farklı bir yüzüyle tanıştırıyor okuyucuyu. Osmanlı’nın uğruna asırlarca mücadele verdiği bu kıta, yaşadığımız zihinsel deformasyon sebebiyle, bugün bize uzak bir coğrafya. Tarihi bağlarımızın koparıldığı bir kıta. Bu yüzden çok kısa olmalarına karşın kitaptaki yazıların hazmı zaman alıyor. Tarihler, olaylar, kişiler üst üste yığılıyor. Kitabın amacı da bu zaten. Unuttuğumuz ortak geçmişi hatırlatmak ve Afrika’yı yeniden ufkumuzdaki yerine oturtmak.

Munise Şimşek

Diyanetliler Platformu  Grup sayfamıza katılmak için >>> TIKLAYINIZ

Dini Haberler Grup sayfamıza katılmak için >>> TIKLAYINIZ

Diyanet Duyurular Sayfamız için TIKLAYINIZ