Bişkek dünya destanları festivali

Başkent Bişkek 4 - 6 Eylül tarihleri arasında 3. uluslararası Dünya Destanlar Festivali'ne ev sahipliği yaptı. İlki 2006'da, ikincisi 2011 yılında düzenlenen festivalin üçüncüsü bu yıl biraz daha farklı olarak yapıldı. Festival bu yıl bütün dünya destanlarını aynı sahnede bir araya getirmeyi amaçladı. Böylece Kırgızistan, bir 'ülke destanları' bayramına imza attı. Kulaktan kulağa yayılan destanların gelecek nesillere aktarılması ve desteklenmesi gayesiyle düzenlenen festival bu yıl tarihî ve geleneksel unsurlara yer verdi.

Festivalin resmî açılışını yapan Kırgızistan Başbakanı Temir Sariyev "ülkelerin destanlarını gelecek nesillere aktarmanın dünya halklarının görevi olduğunu" söyledi. Göçebe yaşantısının önemli miraslarından biri olan destanları koruma ve yeni kuşaklara aktarma maksadı taşıyan ve 15 ülkenin dâhil olduğu festivalde; Kococaş, Er Töştük, Kurmanbek ve Manas destanından kesitler sahnelendi. Destanların ardından Toktogul Satılganov Kırgız Ulusal Filarmonisi bünyesindeki Ak Maral Dans Topluluğu 'Manasın Ordusu' isimli gösterilerini sundu. Kırgız halk sanatçısı Selamat Sadıkova ise ünlü Kırgız halk şairi Barpı'nın 'barışçı halkın değeri var' şarkısını seslendirdi. Altay'dan gelen halk sanatçısı Emir Terkişev ise kuzey göçebe halklarının özel yeteneği kabul edilen gırtlak şarkısını sundu. Türkiye'den gelen Devlet Dans Topluluğu temsilcileri roman havası ile hareketli bir dans gösterisi sunarken, Kırgızistanlı Uygurlar'ın 'çay kâsesi' dansı ise izleyenlere şaşırtıcı anlar yaşattı.

Türkmenistan'dan gelen Novruzguli Matniyazov ve Tobalakov isimli sanatçılar da; tarihi destan Köroğlu'ndan bir parçayı geleneksel müzik aletleri eşliğinde seslendirdiler. Yeni kurulan Etnokent ile Kırgızistan'ın geleneksel yaşama anlayışı vurgulanmak istendi. Bu çerçevede Bişkek'in Ala Too meydanının millî tarih müzesi önünde, 20'den fazla Kırgız geleneksel evi bozüy dikildi. Göçebe hayatın olmazsa olmazı bozüy, Orta Asya halklarının birbirine benzeyen yaşama biçimlerini de ortaya çıkardı. Festivalin açılış etkinliğinin en önemli ânı ise Kırgızlar'ın kutsal saydıkları bacaya benzeyen Tündük'ün bozüyün tepesine yerleştirilmesiydi.

Etnokent etkinliğinin bir sonraki faaliyeti ise; Bozüycüler Köyü'ydü. Isık-Köl bölgesindeki Kızıl-Tuu köyünden festivale katılan Bozüycüler Takımı; 14 dakikada bozüy dikerek bir rekora imza attılar. Aynı ekip bir sene önce gerçekleşen dünya göçebe oyunları sırasında bozüyü 17 dakikada dikmişdi. Kızıl-Tuu Bozüycüler Takımı Başkanı Tölösün Bektemirov "Bizim bozüy dikme süremiz şu anda dünya rekoru kırdı. Duyduğumuza göre, Moğolistan'da bozüy 1 saat 30 dakikada dikilmiş. Bizim kardeş Kazak halkı ise aynı büyüklükteki bozüyü 30 dakikada diktiler. Bugünkü destanlar festivalinde açılan etnokentte, biz daha çabuk dikmeyi amaçladık ve görevimizi 14 dakikada bitirdik. Bu bence bir destandır” dedi.

Etnokent çevresinde standlar da kuruldu. Standlarda, halılardan şallara, eyerlerden seramik hediyeliklere kadar birçok geleneksel sanat ürünü yer aldı. Etno moda gösterisinde sunulan göçebe stili giysiler, geleneksel ve ulusal niteliklere sahip olan koleksiyonlardan seçildi. Etkinliğe Gülcan Maksutova göçebe halklara ait kaya yazılarının yer aldığı koleksiyonuyla katılırken, Mahabat Samabçiyeva keçe ve deriyi bir araya getirdiği kıyafetleriyle defilede yer aldı. Göçebe tarzı etno moda defilesinin en son katılımcısı da Rusya Federasyonu Altay eyaletinden gelen Anjelika Bokonokova'nın 'Biz göçebe kabileyiz – Bizim bin yılımız' kolleksiyonuydu. Altaylılar'ın binlerce yıllık geleneksel giysilerini sergileyen koleksiyon jüri tarafından da çok beğenildi.

Kırgız destanları, tarih boyunca dilden dile aktarılarak bugüne ulaşıyor. Bunlardan birisi de Kırgızlar'ın milli destanı manas'ın içinde yer alan Kız Saykal. Destan, Karaça Hanı'nın 'Saykal' isimli kızının kahramanlık öyküsünü konu alıyor. Kırgız halkı arasında yaygın olarak bilinen Kız Saykal Destanı, ilk kez 3 yıl önce 'Sahna' tiyatrosu oyuncuları tarafından sahneye taşındı. Kız Saykal'ın senaryosunda, Sagınbay Orozbakov, Sayakbay Karalayev ve Şaabay Azizov gibi ünlü Manasçıların söylemelerinden yola çıkıldı. Sahnelendiği günden bu yana büyük ilgi gören oyunun yurtdışında da gösterimleri yapıldı. Bir Kırgız destanı olarak adını uluslararası arenada duyurdu.

Destanlar Festivali renkli görüntülerle son buldu. Kapanış töreninde festivalde yarışmaların kazananları ödüllendirildi. Ardından sahne Kırgız sanatçılarındı. Ozan Musa Bayetov "Oy Toobo" şarkısını Kambarkan Folklor Grubu eşliğinde seslendirirken, besteci Atay Ogomabyev'in 'Maş Botoy' ezgisi "Kıl Kıyak ve Ata Komuzcular" grubu tarafından komuzla sunuldu. Kapanış töreninde Türkmenistanlı sanatçılar, Köroğlu destanından bir bölüm ile sahneye çıktılar. Türkiye’den gelen Türk Devlet Dans Topluluğu da Türk halk danslarından örnekler sundu.

Kaynak: Kuzey Haber Ajansı